در روزهای اخیر، «بی.بی.سی» ایام ناگواری ‌را گذرانده است، چرا که اعضای فعال، سوژه‌پردازان و تهیه کنندگان این رسانه دولت انگلیس در داخل ایران، از سوی وزارت اطلاعات شناسایی و دستگیر شده‌اند و این شبکه به همراه اینکه عوامل جاسوسی خود از ملت ایران را از دست داده، در عین حال مجبور است، روزی چند بار در بخش‌های خبری گوناگون، بر بی‌طرفی خود تاکید کند تا بلکه مخاطبان خود را نگه دارد؛ غافل از اینکه تأکیدات پی‌درپی این شبکه، این ظن را قوی‌تر می‌کند.

اما تأکید «بی.بی.سی» بر بی‌طرفی، داستانی است که حتی گردانندگان آن هم آن را باور ندارند و تلاش این شبکه برای موجه نشان دادن خود در نزد افکار عمومی فارسی زبان، مانند این است که از مردم ایران انتظار داشته باشیم، نقش انگلیس را در کودتای ۲۸ مرداد علیه دولت مصدق نادیده بگیرند.

بررسی گفته‌های مخاطبان فارسی‌زبان «بی‌بی‌سی» که شمارشان در یک سال اخیر و به ویژه در جریان شورش‌های انگلیس و دیدن بی‌طرف نبودن این رسانه در این قضایا، افت چشمگیری کرده است، حکایت از نکته جالبی دارد و آن اینکه بخش چشمگیری از آنها به اینکه «بی.بی.سی» بی‌طرف نیست و اخبار آن، دروغ‌های بسیاری علیه ایران می‌گوید، اشراف دارند؛ اما یک جمله مشترک در بسیاری از گفته‌ها به چشم می‌خورد و آن این‌ که «ببینیم چه می‌گوید».

گذشته از آن، «بی.بی.سی»، آینه تمام‌نمای دولت انگلیس است و اصولاً انتظار بی طرفی از آن، انتظار خنده‌داری است و در واقع مانند آن است که انتظار داشته باشیم دولت انگلیس ـ که سابقه صدها سال استعمار و چپاول کشورها را در کارنامه خود دارد ـ در مقام دلسوزی برای بشریت ظاهر شود و حقوق بشر را در کشورهای دیگر پیگیری کند.

یکی از روش‌های بسیار مرسوم که همواره از سوی دولت انگلیس و طبعاً در «بی.بی.سی» علیه کشورهای مستقل دنبال شده، «تفرقه بینداز و حکومت کن» در سطوح اجتماعی و سیاسی است. انگلیس استاد بلامنازع افروختن آتش تفرقه میان ادیان، ملت‌ها و کشورهای مستقل است تا بدین ترتیب، منافع و اهداف خود را پیگیری کند. اتفاقاً اشراف میرزا تقی خان امیرکبیر به همین موضوع بود که دستور برخورد شدید و جدی با بابی‌ها و بهایی‌ها را صادر کرد تا از شعله‌ور شدن آتش تفرقه به واسطه این بدعت‌ها جلوگیری کند.

به هر حال، ایجاد فرقه‌های وهابیت در عربستان و بهائیت در ایران، از سیاست‌هایی بوده که بنا بر تفرقه‌افکنی انگلیسی‌ها در میان مسلمانان انجام شده که البته مجال بررسی آن در نوشتار دیگری ممکن است.

در این نوشتار، تنها به بررسی درستی ادعای ایجاد و کنترل «بی.بی.سی» توسط بهائیان، پرداخته خواهد شد.

این مطلب می‌خواهد به این پرسش اساسی و ریشه‌ای پاسخ بدهد که تأثیر بهائیت در «بی‌.بی.‌سی» فارسی تا چه اندازه‌ای است و آیا «بی.بی.سی» رسانه فرقه ضاله بهائیت است یا خیر؟

آیا فرقه ضاله بهائیت سردمدار «بی بی سی» است؟

رادیوی فارسی «بی.‌بی.‌سی» برای مقابله با تبلیغات رادیو فارسی‌زبان برلین آلمان و همچنین برای زمینه‌چینی و توجیه اشغال نظامی ایران به دست نیروهای نظامی بریتانیا و اتحاد جماهیر شوروی راه‌اندازی شد که از چند ماه پیش از آغاز به کار این رادیو، متفقین در تدارک انجام آن بودند و در واقع رادیو فارسی‌زبان را با این هدف تأسیس کردند که چهره مثبتی از اقدام آینده خود در افکار عمومی مردم ایران پدید آورند. (۱)

جالب بود که همان موقع نیز کارکرد «بی.بی.سی» فارسی، توجیه چپاول ایران توسط انگلیس برای افکار عمومی فارسی زبان بود و این نشان می‌دهد که به لحاظ تاریخی و ماهوی، «بی.بی.سی» همواره در برابر ملت ایران و حامی سیاست‌های دشمنانه دولت انگلیس بوده است.

رادیو فارسی «بی‌.بی.‌سی» در دوم دی ماه ۱۳۱۹ (درست هشت ماه پیش از حمله متفقین به ایران در شهریور ۱۳۲۰‌) آغاز به کار کرد. (۲)

اما نکته‌ای که در موضوع راه‌اندازی رادیو فارسی «بی.‌بی.‌سی» اهمیت دارد، تصدی مسئولیت «حسن موقر بالیوزی» (۳) (۱۹۸۰ ـ ۱۹۰۸میلادی) از رهبران سرشناس بهائیان در رادیو فارسی زبان «بی‌.بی.‌سی» بود که بر پایه اسناد داخلی بایگانی سرویس جهانی «بی‌.بی.‌سی»، با دستور وزارت خارجه انگلیس انجام گرفت.

البته باید در پرانتز گفت که از آن موقع تاکنون، تجربه نشان داده است که چه در مسأله تأثیرگذاری بهائیان در سیاست‌گذاری بخش فارسی و چه درباره جذب اپوزیسیون‌های فراری، حکایت همچنان باقی است و وزارت امور خارجه انگلیس، پایه ثابت تصمیم‌گیری‌های مدیریتی و اجرایی «بی.بی.سی» است.

همان گونه که گفته شد، یکی از مواردی که مسئولان سرویس جهانی «بی‌.بی.‌سی» و نیز گزارشگران تاریخ بخش فارسی آن، خواسته یا ناخواسته، از کنار آن گذشته و یا آن را بسیار کمرنگ نشان داده‌اند، حضور و کارآیی انکار نشدنی بهایی مشهور، حسن موقر بالیوزی و دیگر بهائیان در سطوح جدی و سیاستگذاری این رسانه است.

بالیوزی نخستین کسی بود که در آغاز راه‌اندازی «بی‌.بی.‌سی» فارسی، از آن رادیو برای مخاطبان سخن گفت. (۴)

وی از اعضای خاندان افنان و از اقوام نزدیک «میرزا علی محمد باب» و فرزند «محمد علی (محمود) موقرالدوله بالیوزی»، حاکم پیشین بوشهر و وزیر فواید عامه و تجارت در کابینه کودتای سید ضیاءالدین طباطبایی در اواخر ۱۲۹۹ و اوایل ۱۳۰۰ شمسی بود. (۵)

بالیوزی در شرایطی به استخدام «بی‌.بی.‌سی» درآمد که چند ماهی پیش از آن به عضویت مجمع ملی بهائیان به نام «رضوان» درآمده بود.

وی همچنین چند سال پس از راه‌اندازی بخش فارسی، به عنوان نزدیکترین مشاوران «شوقی افندی ربانی»، آخرین رهبر شناخته شده بهائیان جهان، در سال ۱۹۵۶ به عنوان به اصطلاح یکی از ایادی امرالله، به قول پیروان آن فرقه منصوب شد که به منزله عضویت در بالاترین شورای اداری و فرقه‌ای بهائیت (تقریباً معادل کاردینال ارشد در مذهب کاتولیک) است.

او علاوه بر نگارش نزدیک ده اثر با موضوع تاریخ و تبلیغ بهائیت، سال‌ها رییس «محفل ملی معنوی بهائیان» در جزایر بریتانیا بود؛ این سمت به منزله ریاست کل اداری و اجرایی بهائیان بریتانیاست (۶). وی در طول نزدیک دو دهه کار در «بی‌.بی.‌سی» فارسی، عملاً به یکی از افراد کلیدی و به شدت تأثیرگذار این شبکه تبدیل شد. (۷)

بالیوزی در این مدت با همه قوا هم به امور رسانه اشتغال داشت و هم به امورات فرقه خود و از این راه ثابت کرد که مسئولان «بی‌.بی.‌سی»، نسبت به منشور خود درباره ضرورت حفظ بی‌طرفی دبیران، تهیه‌کنندگان و کارکنان در زمینه سیاسی و دینی، پایبند نیستند. (۸)

حضور چشمگیر بهائیان در سطوح گوناگون سرویس جهانی «بی‌.بی.‌سی» از مدیریت‌های کلان آن شبکه به پایین، ضمن تأثیرگذاری‌های نامحسوس پنهان خود در لایه‌های زیرین این شبکه، گاه نمودهای آشکاری نیز داشته که از آن میان، می‌توان به مصاحبه کاملاً تبلیغاتی و فرمایشی با «مری مکسول» (مشهور به روحیه خانم) بیوه شوقی افندی، رهبر سابق بهائیان، در تاریخ هجدهم آگوست ۱۹۸۱ اشاره کرد. (۹)

البته تهیه رپرتاژ آگهی‌های گزارش‌گونه، منحصر به سال‌ها و ماه‌های گذشته در «بی‌.بی.‌سی» نبوده و انتشار اخبار و گزارش‌های متعدد در این موضوع، نشان دهنده تداوم این سیاست و تلاش «بی‌.بی.‌سی» برای تفرقه‌افکنی‌های مذهبی در ایران با موضوع بهائیت است.

در این باره برای نمونه می‌توان به مجموعه گزارش‌های متعدد آگهی‌گونه و جانبدارانه خبرنگاران اعزامی بخش فارسی به اسراییل، درباره مراکز گوناگون بهایی در عکا و دیگر سرزمین‌های فلسطین اشغالی اشاره کرد که برای رادیو، تلویزیون و وب سایت «بی‌.بی.‌سی» فارسی تهیه شد. در این مطالب، گزارشگران اعزامی بخش فارسی «بی‌.بی.‌سی»، حکومت ایران را به یهودی‌ستیزی متهم می‌کردند و با این دروغ، تلاش می‌کردند فرقه خودساخته بهائیت را نیز مانند یهودیت، جزو ادیان الهی قرار دهند. (۱۰)

با توجه به تصدی بخش‌های گوناگون «بی‌.بی.‌سی» فارسی از سوی بهائیان متنفذ و سرشناس، معلوم نیست چگونه می‌توان این ادعای مدیران سرویس جهانی «بی‌.بی.‌سی»  را درباره استقلال عمل تحریریه و تأثیر نپذیرفتن از جریانات بیرونی پذیرفت! واقعیت این است که بهائیان امروز در جهان هیچ رسانه‌ای، مورد اعتمادتر از «بی‌.بی.‌سی» فارسی برای خود سراغ ندارند، چرا که این رسانه به دستاویزی برای اعمال سلایق و ابراز بدعت‌های فرقه‌ای این گروه مفسد تبدیل شده است.